Dzieje wina cz. 2 20 kwietnia 2022
Dzieje wina na przestrzeni wieków – czasy średniowiecza
W ostatnim wpisie (dostępnym tutaj) rozpoczęliśmy naszą podróż śladami wina od pierwszych tropów z terenów dzisiejszej Gruzji, a kończąc na jego roli w Imperium Rzymskim.
Wraz z upadkiem Imperium, nastąpił kres dotychczasowej popularności wina. Chociaż nadal było produkowane prawie wszędzie, to podupadły stare szlaki handlowe, winnice, a przede wszystkim skończył się dotychczasowy ogromny popyt na wino.
Tym, co uratowało wino i pomogło w odrodzeniu jego znaczenia była religia chrześcijańska.
Początki chrześcijaństwa
Wino odgrywa bardzo ważną rolę w religii chrześcijańskiej. Sam Jezus Chrystus, czyniąc Cud w Kanie Galilejskiej, zamienia podczas wesela wodę w wino.
Jednak najważniejszym z punktu widzenia zarówno liturgii jak i późniejszego odrodzenia znaczenia wina zdarzeniem, jest Ostatnia Wieczerza i ustanowienie Eucharystii.
Wino – krew Chrystusa
To podczas tamtego spotkania Jezus ustanawia chleb swoim ciałem, a wino swoją krwią. Od tamtej pory wyznawcy Chrystusa na pamięć jego śmierci spożywają je podczas Eucharystii.
Ten zwyczaj właśnie miał niebagatelny wpływ na historię wina. Ponieważ picie wina (obok spożywania hostii) do 1400 roku było nieodłącznym elementem sprawowania Komunii Świętej, potrzebne były jego znaczne ilości w postaci wina mszalnego.
Klasztory otoczone winoroślami
Uprawami na ten cel (i nie tylko) zajęli się mnisi, którzy na terach przyklasztornych zaczęli masowo sadzić winorośle. Przodowały w tym głównie zakony benedyktynów i cystersów.
Główne areały upraw znajdowały się wtedy nie gdzie indziej, a we Francji. Najsławniejszymi i istniejącymi do dziś winnicami były te znajdujące się w Burgundii: opactwo Cluny (benedyktyni) oraz opactwo w Citeaux czy Clos de Vougeot (cystersi).
Ciekawostką jest, że rola wina w chrześcijaństwie urosła aż do tego stopnia, że na jednym z synodów, zostało ono uchwalone jednym z 5 żywiołów – obok ognia, wody, powietrza i metalu.
Wino – oznaka bogactwa i sponsor wojen
Oprócz roli liturgicznej wino było spożywane również przy okazji uczt, na cześć zwycięstw czy jako składnik lekarstw.
Mieszane było również z wodą, aby zapobiec zatruciom – zwyczaj znany już ze starożytności.
Posiadanie winiarni nabrało też znaczenia jako oznaka statusu i bogactwa. Każdy zamek czy pałac posiadał swoją własną winiarnię, a wyprodukowane wino nie było tylko na użytek własny, ale także na handel.
Sprzedaż wina stała się bardzo intratnym biznesem, przez co zostały nakładane na nie co raz to nowsze podatki, które finansowały wojny, w tym sławną wojnę stuletnią. (1337-1453)
Pierwsze winne regulacje
W nieco późniejszym średniowieczu, miały miejsce też pierwsze urzędowe regulacje dotyczące wina.
Miały one miejsce we Francji i w Niemczech, a dotyczyły szlachetnych szczepów Pinot Noir i Rieslinga.
W 1375 roku książę Burgundii Filip II Śmiały nakazał zastąpienie wszystkich odmian Gamay odmianą Pinot Noir (więcej o Pinot Noir tutaj).
Skutki tej decyzji sprzed prawie 700 lat widzimy do dzisiaj – głównym szczepem Burgundii jest właśnie Pinot.
W sąsiednich Niemczech za sprawą księcia biskupa Trewiru Klemensa Wacława Wettyna i jego decyzji z 1787 roku jedyną odmianą, jaka mogła być uprawiana na tamtejszych ziemiach, był Riesling.
Ekspansja wina do Nowego Świata
Wraz ze schyłkiem średniowiecza nadeszła epoka wielkich odkryć geograficznych. Wino zawędrowało wraz z człowiekiem na nowe tereny i tam zaczęło pisać kolejne karty swojej historii. O dalszych dziejach wina opowiem w następnej części.
