Francja to jeden z największych i najważniejszych producentów wina świecie. Trunki z tego kraju mają swoją renomę i cieszą się uznaniem koneserów. Nic więc dziwnego, że cena wina francuskiego bywa wysoka. Najpopularniejszy szczep winogron – merlot – odpowiada za około połowę światowej produkcji tej odmiany trunku. Ale czym byłoby francuskie winiarstwo bez musujących trunków wytwarzanych z odmian chardonnay, pinot noir oraz pinot meunier? Szampany jednoznacznie kojarzą się z Francją, ale także z wysoką ceną, luksusem oraz niepowtarzalnym smakiem.

Historia szampana

Jego początki to XVII w. Trunek określany we Francji jako champagne, a w Polsce po prostu szampan kojarzony jest z regionem Szampanii. To oczywiście skojarzenie całkowicie słuszne. Przez wielu za twórcę szampana uznawany jest mnich Dom Pierre Pérignon, który opracowywał metody ulepszenia win w Szampanii. W rzeczywistości pomysłodawcą musujących trunków był jednak angielski przyrodnik i lekarz Christopher Merret. Nie zmienia to faktu, że dziś prawdziwe szampany powstają wyłącznie w Szampanii, a samo określenie produktu jest ściśle związane z miejscem jego wytwarzania i chronione prawnie. Zasługi Dom Pérignona dla rozwoju szampana również są zresztą znaczące. Ich efekty pozostają widoczne do dzisiaj. Wśród tych innowacji należy wymienić wprowadzenie zamknięcia w postaci korka z metalowym oplotem czy zastosowanie butelek z grubego szkła, aby były odporne na zachodzące w ich wnętrzu procesy fermentacyjne i wydzielanie się dwutlenku węgla. Do tego zaliczmy jeszcze przechowywanie szampana w stałych oraz określonych warunkach, co się tyczy zarówno temperatury, jak i wilgotności konkretnego miejsca.

Szampańska metoda produkcji

To, co wyróżnia szampana na tle innych win musujących, to także metoda produkcji. Ze względu na długą historię nazywana jest tradycyjną, a czasem wciąż jeszcze szampańską. Jej istotą jest podwójna fermentacja moszczu z winogron. Najpierw proces zachodzi w przeznaczonych do tego kadziach lub beczkach, a następnie już w butelkach. Wymaga to usunięcia z nich później osadu, którego powstawanie jest procesem naturalnym. Po zakorkowaniu butelki, zanim trafi ona na rynek, trunek musi jeszcze leżakować minimum przez 15 miesięcy, aby uzyskać apelację AOC Champagne. W rzeczywistości szampan nierzadko dojrzewa nawet ponad 3 lata. Czas leżakowania to zaledwie jeden z determinantów prestiżu oraz ceny.

Odmiany szampana

Istnieje wiele czynników klasyfikacyjnych dla szampanów, na podstawie których można wyróżnić ich odmiany oraz jakość. Przykładowo Blanc de blanc powstaje wyłącznie z białych winogron szczepu chardonnay. Blanc de noirs ma również białą barwę, ale wytwarza się go z ciemnych odmian winorośli pinot noir i pinot meunier. Natomiast Rosé to szampan, który powstaje w wyniku zmieszania wina białego i czerwonego. Większość trunków musujących z Szampanii jest nierocznikowa i ma powtarzalny smak. W najlepszych latach, gdy winogrona uzyskują unikalny charakter powstają czasem szampany rocznikowe, które na etykiecie otrzymują oznaczenie „millésimé” wraz z konkretnym rokiem. To oczywiście także wpływa na ich wyższą cenę. Istotnym czynnikiem decydującym o rodzaju szampana jest także zawartość cukru w końcowym produkcie. Na tej podstawie można wyróżnić odmiany: brut nature (brut zéro) – bardzo wytrawne, extra-brut – wytrawne, brut – wytrawne lub półwytrawne, extra-sec (extra-dry) – półwytrawne, sec (dry) – półsłodkie, demi-sec – półsłodkie, doux – słodkie. Najczęściej spotykana na rynku jest wersja brut.

Znane domy szampana

Istnieje wielu znanych i uznanych na całym świecie producentów musującego trunku z Szampanii, których określa się mianem domów szampana. Wśród tych najważniejszych można wymienić marki: Bollinger, Devaux, Drappier, Mumm, Pol Roger, Veuve Clicquot czy Moët & Chandon. Każdy szampan ma inną charakterystykę, a poszczególni producenci strzegą szczegółów ich wytwarzania. Za każdym razem jakość jest niezwykle istotna. Na etykietkę z napisem „Champagne” trzeba zasłużyć. Szampan to bez wątpienia trunek, który może być obiektem pożądania. Przez wieki nic się w tym względzie nie zmienił.